Bij de Kukuru podcast vorige week werd mij door Giel Beelen gevraagd naar mijn ochtend ritueel. Zoals in mijn vorige blog te lezen verschilt dat ritueel per seizoen, de plek waar ik ben en zit er ook verschil tussen een werkdag of een vrije dag. Zoals beloofd vertel ik deze week meer over een van de verschillen tussen vandaag, een vrije weekenddag, en morgen wanneer ik weer ga werken.

Een antieke klok in een modern lijf

Al onze weefsels en organen hebben een eigen klok die staan afgesteld op onze interne klok. Deze loopt gelijk met het circadiaans ritme, een biologisch ritme waarvan de cyclus één dag duurt. Onze biologische klok is onveranderd gebleven de afgelopen 10.000 jaar, onze omgeving is daarentegen onherkenbaar veranderd. De zon komt op en gaat onder, maar hoeveel krijgen we er nog van mee? Het 24-uurs ritme, wat onder invloed staat van daglicht, geeft je lichaam bijvoorbeeld aan wanneer het wakker wil zijn en wanneer je wil slapen. En het controleert patronen zoals honger-en dorstgevoelens, emoties en stemming en je metabolisme. Onze hele hormoonhuishouding wordt gereguleerd door die interne klok, het bioritme.

Zeitgebers

Er zijn een aantal dingen die jouw interne klok beïnvloeden; (dag)licht, voeding, beweging. Dit zijn zogenaamde ‘zeitgebers’. Daarnaast hebben we ook een ‘endogeen’ ritme, ofwel een ritme van binnenuit. Dit zorgt ervoor dat je lichaam ook bij afwezigheid van zonlicht nog een eigen circadiaanse cyclus blijft volgen. Maar onze hersenen gebruiken het daglicht om onze interne klok bij te stellen en speelt daardoor dus een hele grote rol in ons welzijn.

Licht als tool

In het weekend ontwaak ik rond dezelfde tijd als doordeweeks en ik voel me dan energiek en uitgerust. Een goede nachtrust is de basis van een optimale gezondheid en wordt helaas door velen onderschat. Het is gek dat als we fitter willen worden we als eerste aan voeding en beweging of training denken terwijl slaap de belangrijkste rol speelt. Er zijn veel factoren die een rol spelen bij een goede of slechte nachtrust en licht is beslist één daarvan. Door in de ochtend licht als tool te gebruiken kun je je slaap-en waakritme optimaliseren en synchroniseren met je interne klok. In het voor-en najaar voelen we ons vaak het meest energiek. Dat heeft onder andere te maken met de stand van de zon in die seizoenen. Het licht en donker loopt dan meer synchroon met ons dag-en nachtritme. Hetzelfde ritme als rond de evenaar, waar onze voorouders oorspronkelijk vandaan kwamen.

Ochtendritueel

Het verschil tussen mijn doordeweekse ochtendritueel en dat op een vrije dag zit m onder andere in dat licht. Op de dagen dat ik moet werken stel ik mijn ‘wake-up’ light in. Dat is een wekker die de zonsopgang nabootst op een door jou gekozen tijdstip. Elke ochtend is het alsof de zon opkomt in mijn slaapkamer, inclusief het geluid van kwetterende en fluitende vogels. Dit zorgt ervoor dat ik op een fijne, natuurlijke manier ontwaak. Waarom ik dat in het weekend niet doe? Doordat ik, mede dankzij dit soort aanpassingen, leef volgens mijn bioritme, ontwaak ik ook op vrije dagen zonder mijn wake-up light fit en energiek, klaar voor de nieuwe dag die voor me ligt. Overigens kun je licht ook in de avond als tool gebruiken om je interne klok gelijk te stellen. Alleen werkt het dan andersom door licht dan te dimmen en blauw licht te vermijden. Maar daarover een andere keer weer meer.