Het bananenbrood, de bliss balls; alles in de Health Bar van mijn studio wordt gemaakt van biologische, pure ingrediënten en is vrij van geraffineerde suikers. Hoe vaak iemand mij al vroeg: ” Hier word ik dus niet dik van?” of: “Dus als ik dit eet ga ik afvallen?”. Dit waren hele serieuze vragen en geen grapjes. Ik leg dan uit dat de doorslaggevende factor je totale wekelijkse energiebalans is. Er bestaat niet zoiets als voeding waar je van af gaat vallen en ook niet zoiets als ‘dik makende’ voeding. Je kunt hele ongezonde dingen eten en wel afvallen als je maar minder kcal tot je neemt dan dat je verbrand. Andersom kun je super gezond, maar te veel, eten en dus gewicht bijkomen.

“Calorieën zijn toch van die beestjes die ’s nachts stiekem je kleding kleiner maken?”

Het woord calorie stamt af van het Latijnse woord calor dat warmte betekent. Het is een internationale eenheid om energie, het produceren van warmte, te kunnen meten. In 1956 werd 1 calorie vastgesteld op exact 4,1868 joules Eigenlijk is de calorie een verouderde eenheid en inmiddels officieel vervangen door de Joule, maar bijna iedereen gebruikt nog steeds de calorie als eenheid. Officieel is 1 calorie de energie die nodig is om 1 gram water met 1 graad Celsius te laten stijgen binnen de druk van een atmosfeer. Omdat dit heel weinig is wordt bijna altijd de kilocalorie, afgekort kcal, gebruikt. Een kcal is de hoeveelheid energie die nodig is om 1 kilogram water met 1 graad Celsius te verwarmen.

1 kcal= 1000 cal= 4184 Joules= 4,184 kilojoules (kJ)

Door de opmars van de voedingsindustrie, supermarkten en labels op verpakkingen werd het ‘calorieën tellen’ in de jaren 70/80 populair onder mensen die af wilden vallen. Zo volgde mijn moeder in de jaren ‘80 een tijd het 1000 kcal dieet; waarbij je dagelijks niet meer dan 1000 kcal eet. Dat is een heel stuk minder dan de gemiddelde vrouw aan energie gebruikt op een dag; een groot dagelijks calorietekort dus. Op het aanrecht lag een boekje waarin alle denkbare voedingsmiddelen met aantal kcal op alfabetische volgorde vermeld stonden. Van appel en banaan tot witte wijn en zoute drop. Zo’n beetje alles wat je kon bedenken stond erin. Afvallen werd verheven tot simpelweg tellen. Anno 2019 wordt hier nog steeds veel gebruik van gemaakt. Maar werkt dit? Kort en simpel antwoord; ja, als je een tijd lang heel weinig kcal op een dag eet verlies je vanzelf gewicht en val je dus af. Is het ook een goed idee? Nee, absoluut niet!! 

Het grootste gedeelte van je dagelijkse energieverbruik wordt bepaald door je ruststofwisseling; je basaal metabolisme. Dit is de energie die nodig is voor je hart, spieren en organen om in leven te blijven, zelfs als je de hele dag stil in bed zou liggen. Wanneer je minder eet dan de energie die je verbruikt kan je lichaam vetten gebruiken als energiebron waardoor je lichaamsvet verliest. Maar tenzij je zwaar overgewicht hebt en obese bent zit er een limiet aan het lichaamsvet wat je lichaam per dag om zal zetten in energie. Als je voor een langere periode heel veel minder calorieën tot je neemt dan je verbruikt gaat je lichaam net zo hard spiermassa als vetmassa afbreken. 

Je lichaam wil energiereserves hebben en zal in tijden van nood alles doen om je energieverbruik te verlagen. Je lichaam gaat eerst spiergroei verminderen (want spieren verbruiken veel energie) en uiteindelijk spiermassa afbreken. Je lichaam geeft namelijk voorrang aan je organen om in leven te blijven ten opzichte van het behouden van je spiermassa. Minder spiermassa= minder energie= minder kracht. Het zorgt er wel voor dat het getal op de weegschaal omlaag gaat, maar niet dat je er beter uit gaat zien of je beter gaat voelen. Minder is dus niet altijd beter. Over een langere periode te weinig calorieën tot je nemen heeft een averechts effect.

Is het dan onzin om calorieën te tellen? Nee, ook dat zeker niet. Mits op een goede manier toegepast kan het helpen om bewustzijn te creëren. Bewustwording van wat je daadwerkelijk eet (meestal meer dan dat je denkt) en drinkt (ja, ook in frisdrank, sap, wijn en cappuccino zitten kcal) en wat je aan energie verbruikt (meestal minder dan je denkt) Mensen hebben de neiging om te onderschatten wat ze eten en te overschatten wat ze aan energie verbruiken.

Eén van de gevaren van calorieën tellen is echter dat er alleen nog wordt gekeken naar getallen en dat er gedacht wordt dat hoe minder kcal je eet hoe beter. Maar wat is je doel? Wil je gewicht of vet verliezen? Gewicht verliezen kan namelijk op vele manieren. Hak een been af; knip je lange haar eraf; ga naar het toilet en je verliest gewicht. Maar wat iedereen die af wil vallen eigenlijk wil is slanker en gezonder worden en er beter uit gaan zien. En dat doe je niet door simpelweg gewicht te verliezen. Wat wel werkt is te zorgen dat je lichaamsvet gaat verliezen en je lichaamssamenstelling gaat veranderen.  Helaas speelt het getal op de weegschaal voor velen nog de belangrijkste rol. Ze zijn geobsedeerd door het getalletje en willen alleen maar dat dat omlaag gaat. En ja; dan is een crashdieet met weinig kcal per dag de manier om dat te snel bereiken. Maar wil jij fitter, energieker, slanker en sterker worden dan is dat absoluut niet de manier. 

IIFYM

‘If It Fits Your Macro’s’ is een voedingsstrategie in de fitnesswereld waarvan voorstanders geloven dat het niet uit maakt waar je je calorieën vandaan haalt als je maar binnen je ‘macro’s’ blijft. Met macro’s worden de drie belangrijke macronutriënten eiwitten, vetten en koolhydraten bedoeld. In veel sporten wordt een voedingsschema samengesteld aan de hand van deze macronutriënten.

Zowel mensen op een laagcalorisch crashdieet als aanhangers van IIFYM denken volledig in cijfers. Maar zoals al eerder aangegeven; we zijn meer dan een som van getallen. Er zijn zoveel meer andere factoren die een rol spelen. 

Calorieën tellen of macro’s bijhouden had ik tot voor kort nooit gedurende langere tijd gedaan voor mezelf. Maar omdat ik op dit moment een pittig trainingsschema volg en daarbij 6 dagen in de week train houd ik voor het eerst in mijn leven mijn dagelijkse calorie inname en mijn macro’s bij. Ik wil voldoende eten om mijn spiermassa te laten groeien, maar niet zoveel dat er ook vetmassa bij komt. Daarnaast zorg ik dat wat ik eet ook zoveel mogelijk micro-nutriënten (vitamines, mineralen en sporenelementen bevat. Bij specifieke doelen kan het monitoren van wat en hoeveel je eet heel nuttig zijn. Mits er op een gezonde en verantwoorde manier mee om wordt gegaan.

Wil jij je ‘gewoon’ fitter en energieker voelen dan is calorieën tellen niet de manier om dat te bereiken. Uiteindelijk wil je een duurzame levensstijl waarbij er balans is tussen wat je eet en wat je verbruikt aan energie. Een van de manieren om die balans te vinden zonder elke dag calorieën te hoeven tellen is intermittent fasting.  Dinsdag a.s verschijnt mijn nieuwste boek ‘Intermittent Fasting’ waarin ik alles vertel over deze methode waar ik zelf jaren geleden mee startte. Tijdens de afgelopen jaren heb ik al veel mensen succesvol hierin mogen begeleiden. En ook nu maak ik, binnen mijn huidige voedings-en trainingsschema, om meerdere redenen dankbaar gebruik van intermittent fasting. Wat al die redenen, zoals de bijkomende gezondheidsvoordelen zijn? Dat kun je uitgebreid teruglezen in het boek dat vanaf dinsdag bij de betere boekwinkels, bij Bol.com en uiteraard bij restaurant Rendez Vous en bij mij in de studio verkrijgbaar is.

Er zijn meerdere wegen die naar Rome leiden. Belangrijk is altijd om te kijken wat je doel is en wat voor jou het beste werkt. En dat verschilt per persoon en per situatie.