Alcohol drinken (en hoe vaak of hoe veel) is een persoonlijke keuze. En net als bij eten spelen emotionele en sociale factoren hierbij een grote rol. In dit blog wil ik jouw keuze niet ver-of beoordelen maar wat ik wel hoop is dat je de keuzes die je maakt bewust en weloverwogen maakt, gebaseerd op de feiten. Veel van die feiten zijn namelijk bij het grootste gedeelte van de vrouwen helemaal niet bekend. Dat een glas alcohol op zijn tijd niet zo slecht is of juist goed is voor de gezondheid, is een mythe waar nog velen in (willen) geloven. Daarom hoop ik dat de volgende feiten je meer inzicht geven en kunnen helpen bewuste(re) keuzes te maken.

Feit 1 # Vrouwen verwerken alcohol anders dan vrouwen

Vergeleken bij mannen hebben wij vrouwen minder water in ons bloed om ingenomen alcohol te verwerken. Wanneer wij drinken dan hebben we dus een grotere concentratie alcohol in het bloed. Daarnaast beschikken we over minder enzymen om alcohol af te breken. Daardoor staan je brein en organen langere tijd bloot aan grotere concentraties. Alcohol heeft op een vrouwenlichaam een veel grotere negatieve impact waardoor een vrouw een groter risico op negatieve effecten heeft dan een man. Zelfs (wat gezien wordt als) matige alcoholconsumptie vergroot de kans op schade aan het brein en daarmee het risico op neurodegeneratieve aandoeningen zoals alzheimer.

Feit 2 # wanneer je ouder wordt verwerkt je lichaam de alcohol anders

Misschien was het je al opgevallen; die glazen wijn bij het diner vallen op een gegeven moment steeds minder lekker. De dag erna voel je je soms ronduit slecht, ook al waren het nog geen eens zoveel glazen. Waar je vroeger makkelijk een avondje doorzakte moet je nu al lang bijkomen van een diner. Het herstel voelt zwaarder en duurt langer. En dat heeft meerdere redenen, Een daarvan is de verminderde hoeveelheid lichaamsvocht in het lichaam waardoor dezelfde hoeveelheid alcohol een hogere concentratie in het bloed veroorzaakt. Daarnaast hebben vele jaren van blootstelling aan toxische stoffen (alcohol, medicijnen, de pil, cosmetica, stress, etc) gezorgd voor een overbelaste lever die de alcohol steeds lastiger kan afbreken.

Feit 3 # De negatieve gezondheidseffecten

Dit is geen populaire boodschap, zeker niet onder mensen die gehecht zijn aan hun drankje. Vele jaren werd verkondigd dat matig drinken gezondheidsvoordelen zou hebben. Maar dit is al lang achterhaald. Inmiddels heeft uitgebreid wetenschappelijk onderzoek al lang uitgewezen dat de consumptie van alcohol vele, ernstige gezondheidsrisico’s met zich mee brengt. Ook bij wat gezien wordt als ‘matig gebruik’! En die risico’s zijn extra groot voor vrouwen en nemen toe naarmate we ouder worden:

• Achteruitgang in de functie van het brein. Alcohol vergroot de kans op neurodegeneratieve aandoeningen zoals alzheimer
• Een sterk verhoogde kans op diverse vormen van kanker zoals borstkanker, darm-en maagkanker, slokdarm kanker, etc.
• Verergering opvliegers en nachtelijk zweten. Alcohol beïnvloedt de vasomotorische regulatie op een negatieve manier .
• Verstoring van de hormoonbalans wat overgangsklachten verergert
• Lagere botdichtheid; alcohol kan de botdichtheid negatief beïnvloeden wat de kans op botbreuken vergroot
• Minder herstel na een workout. Alcohol vertraagt en vermindert je herstel op meerdere manieren. Eén daarvan is bijvoorbeeld dat de spieren minder gehydrateed zijn en de cytokine signalen, die zorgen voor spierherstel, verslechteren.
• Slechte slaapkwaliteit. Alcohol zorgt voor minder diepe en minder REM slaap. Veel nachten met een slechte slaapkwaliteit leiden tot veel andere klachten zoals minder energie, minder herstel, meer vetopslag, etc. Dit veroorzaakt een negatieve vicieuze cirkel.
• Uitdroging en waterretentie. Alcohol verstoort de vochthuishouding wat weer een opgeblazen gezicht (wallen…) of buik kan veroorzaken.
• Beschadigde lever. In vergelijking met mannen is er bij vrouwen minder alcohol nodig om de lever te beschadigen. En daarnaast gaat het ook nog sneller.

Dan maar nooit meer drinken?

Tja, nogmaals, het is natuurlijk helemaal aan jou wat je met deze informatie wil. Je kunt het naast je neerleggen of je kunt andere keuzes maken. Naarmate ik meer en meer leerde over de effecten van alcohol en het effect op onze hormoonbalans ging ik anders naar dat glas wijn kijken. Zo nu en dan drink ik nog wel eens wat, afhankelijk van de situatie en gelegenheid. Maar er gaan ook maanden voorbij dat ik niks drink. Het is niet iets waar ik over nadenk; dat gaat als vanzelf. Omdat ik me meer bewust ben van de risico’s en er een ander gevoel bij heb gekregen.

Maar misschien houdt jij heel erg van de smaak van wijn, of hoort alcohol voor jou bij bepaalde sociale gelegenheden en wil je dat niet opgeven. Als dat voor jou zwaarder weegt dan de nadelen dan is het in ieder geval een bewuste keuze die je maakt. En dat is ook ok! Wil je het drinken niet opgeven maar je alcohol consumptie wel aanpassen? Dan zijn er nog vele mogelijkheden om dit te doen natuurlijk. Hoe je dat kunt doen? Hieronder heb ik een aantal suggesties waar je misschien wat aan hebt:

• Soort alcohol Kijk eens kritisch naar wat je drinkt. Misschien veroorzaakt bier bij jou een opgeblazen buik of rode wijn hoofdpijn? Vermijd alcohol die meer negatieve effecten heeft dan andere. Een bewuste keuze maken in wat je wel of niet drinkt kan korte termijn effecten verminderen. (Helaas niet de lange termijn effecten)
• Water Zorg dat je goed gehydrateerd blijft wanneer je er voor kiest om wel alcohol te drinken. Zoals je hierboven al kon lezen hebben vrouwen in de overgang doorgaans minder vocht in hun lichaam wat het effect van alcohol versterkt. Door veel water te drinken kun je iets van de negatieve korte termijn effecten verminderen. Stel voor jezelf bijvoorbeeld als regel in dat je standaard na een glas wijn een glas water drinkt. Hierdoor zul je automatisch ook minder drinken.
• Maaltijden zorg dat je voeding in je maag hebt als je alcohol drinkt. Drink geen alcohol op een lege maag!
• Alcohol timing Hoe later op de avond en hoe dichter bij bedtijd je drinkt hoe meer invloed de alcohol heeft op je slaap en hoe minder tijd er is voor het lichaam om het af te breken. Uiteraard is dit geen pleidooi om om overdag te gaan drinken maar als je de keuze hebt; drink dan liever vroeger in de avond of op de dag dan later op de avond
• Hoeveel je drinkt. Kijk eens of je minder kan drinken dan je normaal doet. Is het een gewoonte om tijdens een etentje meerdere glazen te drinken; kijk of je dit kan reduceren tot minder.
• Hoe vaak je drinkt. Op welke dagen drink je doorgaans en zou je het aantal dagen kunnen afbouwen? Drink je gemiddeld 4 dagen per week; kijk eens of dat er 3 kunnen worden.

Lees-en luistertips

Een aanrader qua boek als je meer wil weten over de effecten van alcohol op je gezondheid vind ik: ‘Op je Gezondheid?’ van hoogleraar psychiatrie René Kahn.

Een goede podcast met heel veel wetenschappelijk onderbouwde informatie is de aflevering ‘What alcohol does to your Body, Brain & Health’ (episode 86, aug 2022) van de Huberman Lab Podcast